Soru Cevaplarla İhracat Bedellerinin Yurda Getirilmemesi Halinde Kesilen İdari Para Cezaları ve İtiraz Yolları

WRS Sirküleri[1] 536/2022/25
Tarih  : 30.11.2022
Konu  : İhracat Bedelinin Yurda Getirilmemesi, İdari Para Cezaları, İtiraz Yolları

İhracat bedellerinin yurda getirilmesi zorunluluğu, kanun koyucunun Türk parasının kıymetinin korunması amacıyla getirdiği yasal yükümlülüklerdendir. Bu suretle ihraç edilen mal ve hizmetlerin karşılığını oluşturan ekonomik değerin ülkede kalması amaçlanmıştır.

1.İhracat Bedellerini Yurda Getirme Zorunluluğu

İstisnaları bulunmakla birlikte, kural olarak ihracatçıların ihracat bedellerini fiili ihraç (GÇB kapanma) tarihinden itibaren 180 gün içinde yurda getirmesi ve bunu takip eden kurum nezdinde ihracat hesabının kapatılmasını sağlaması gerekmektedir.

2.İhracat Bedellerini Yurda Getirilmemesi Halinde Öngörülen Cezalar Nelerdir?

1567 sayılı TPKKHK’da ihracat bedellerinin yurda getirilmesi yükümlülüğünü ilgilendiren iki tür kabahat yer almaktadır.

Söz konusu Kanunun 3.maddesinde idarenin düzenleyici işlemlerindeki yükümlülüklere aykırı davranışlar için tutarı kanunda belli olan bir maktu ceza (md.3/1), ihracat bedellerini yurda getirmemek için ise ihracat bedelinin %5’i oranında bir nispi ceza (md.3/3) öngörmüştür.

Buna göre; düzenleyici işlemlerindeki yükümlülüklere aykırı davranışlar için ihracat bedelinin % 2,5’ini geçmeyecek şekilde 2022 yılı için geçerli olan 14.227,00 TL ila 118.566 TL arasında maktu ceza verilir.

3.Şirket Yöneticilerinin veya Başka Kimseler İçin Sorumluluk veya Yaptırım Var mıdır?

1567 sayılı TPKKHK’nun 3.maddesinin 6.bendine göre kabahatten asıl sorumluluğun bu fiilleri işleyen gerçek kişiye (işlemi yapan yetkiliye) ait olduğudur. Ancak madde hükmü gereği tüzel kişiye de aynı miktarda ceza verilmesi gerektiği öngörülmüştür.

Buna göre uygulanacak maktu veya nispi cezalarda şirket ve şirket yöneticileri üzerinde ayrı ayrı ceza durumu söz konusu olmaktadır.

4.İdari Para Cezası Nasıl Hesaplanır?

Maktu cezaların alt ve üst sınırları kanunda belirlenmiş olup fiilin durumu ve niteliğine göre yargının takdirine bırakılmıştır. Söz konusu yasal tutarlar her yılın başında yeniden değerleme oranında revize edilmektedir.

Nispi ceza oranları kanunda belirlenmiştir. Cezalar Kanunda belirlenen oranlarda yurda getirilmeyen ihracat bedelleri üzerinden hesaplanır.

Yurda getirilmeyen ihracat bedeli yabancı para cinsinden olması halinde idari para cezasının fiilin işlendiği tarihteki Merkez Bankasının bu paraya ilişkin döviz satış kuru esas alınması gerekir.

Tekerrür halinde cezalar iki kat olarak uygulanacağı aynı Kanunun aynı maddesinde hükme bağlanmıştır.

5.Ödememe Halinde Gecikme Cezası Uygulanır mı?

İdari para cezasına suç tarihi ile tahsil tarihi arasındaki süreler için 6183 sayılı Kanun kapsamında belirlenen gecikme zammı oranında, gecikme zammı uygulanır.

6.İhracat Hesabı Nasıl Kapatılır?

İhracat hesabının kapatılmasından doğrudan ihracatçı sorumlu tutulmuştur. Diğer taraftan; aracı bankalar da ilgili bedellerin yurda getirilip getirilmediğini izlemekle yükümlü kılınmıştır.

Mevcut haliyle ihracat bedellerinin fiili ihracat (GÇB’nin kapandığı) tarihinden itibaren 180 gün içinde yurda getirmesi gerekir.

Yurda getirilen ihracat bedelinin aynı süreler içerisinde ihracat bedeli kabul belgesine (İBKB) bağlanmak suretiyle kapatılması gerekir.

İhracat hesabının kapatılabilmesi için gümrük beyannamesi örneği ve bilgileri, ilgili İBKB’ler, satış faturası ile indirim ve mahsup konusu belgelerin aracı bankaya ibrazı gerekir.

7.İhracat Hesabının Kapatılmaması Halinde Hangi İşlemler Yapılır?

İhracat hesabının yukarıda açıklandığı kapatılmaması halinde banka 5 iş günü içinde durumu ilgili vergi dairesine ihbar etmek zorundadır.

Vergi dairesi ihbardan itibaren 10 iş günü içerisinde ilgililere 90 gün süreli ihtarname gönderir. İhtarnamede bu süre içerisinde ya hesabın kapatılması yahut mücbir sebep halinin belgelenmesi istenir. Bu aşamada hesabın kapatılmasını vergi dairesi nezdinde yapılmış olur.

90 günlük ihtarname süresi yahut verilen ek süre sonunda yeniden ek süre almayan ve ihracat hesabını kapatmayanlar hakkında işlem yapılmak üzere vergi dairesi tarafından savcılığa bildirilir.

8.İdari Para Cezası Kim Tarafından Düzenlenir?

Kanun’daki idari para cezalarını vermeye yetkili makam Cumhuriyet savcılığı tarafından verilmektedir.

Vergi daireleri tarafından 90 günlük ihtar süresi içinde ihracat bedellerinin yurda getirilmemesi veya ek süre alınmışsa ek süre içinde getirilmemesi halinde savcılığa ihbarda bulunulmaktadır.

Savcılık tarafından soruşturma açılmadığı gibi ihracatçının bilgisine de başvurulmamaktadır. İlgili vergi dairesinden gelen ihbara istinaden idari para cezası kesilmektedir.

9.İdari Para Cezasına Karşı İtiraz veya Yargı Yolu Açık mıdır?

İdari para cezasına karşı başvuru yolu, Kabahatler Kanunu’nda düzenlenmiştir.

Cumhuriyet savcılığı tarafından düzenlenen idari para cezasının iptali istemiyle kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde sulh ceza hâkimliğine “başvuru” (itiraz) yapılması gerekir.

İdari para cezasının tebliği üzerine kanun yoluna başvurmadan önce peşin ödeme yapılarak cezanın dörtte üçü ödenebilir. Ödemeye rağmen itiraz ve dava yolu açık bulunmaktadır.

Sulh ceza hâkimleri genel olarak dinleme (duruşma) yapmadan bilirkişi incelemesi yaptırmakta tarafların bilirkişi raporuna karşı beyanlarını aldıktan sonra dosya üzerinden karar vermektedir. Sulh ceza mahkemesi kararına karşı 7 gün içerisinde “itiraz” yoluna gidilebilir.

Saygılarımızla
WRS imperium

 

[1] Sirküleri ile verilen bilgiler genel hatlarıyla bilgi ve fikir verme amaçlıdır. Profesyonel önerileri kapsamamaktadır. Müşavirlik hizmeti için WRS imperium’u arayabilirsiniz.