Mücbir Sebep Hallerinde Vergi Affından Yararlanma

Ahmet GÜZEL
WRS imperium, YMM/Bağımsız Denetçi

I.GİRİŞ

6 Şubat 2023 tarihinde asrın felaketi olarak tanımlanan Kahramanmaraş Pazarcık merkezli deprem yaşanmış ve can ile mal kayıplarına sebep olmuştu.

Bu yazımızda 7440 sayılı Kanun ile düzenlenen vergi affı uygulaması mücbir sebep çerçevesinde değerlendirilmiştir.

II.YASAL MEVZUAT

7440 sayılı Kanunun 9.maddesinin on yedinci fıkrasında “(17) 213 sayılı Kanunun 15 inci maddesine göre Hazine ve Maliye Bakanlığınca mücbir sebep hâli ilan edilen yerlerdeki dairelere (alacaklı idarelere) mücbir sebep hâlinin vukuu tarihinden itibaren ödenmesi gereken taksitler; mücbir sebep hâlinin sona erdiği tarihi takip eden aydan başlamak üzere aylık dönemler hâlinde ödenir.

Bu fıkra hükmü, yabancı ülkelerde de faaliyette bulunan vergi mükelleflerinden, Ticaret Bakanlığı tarafından olağanüstü politik riskin gerçekleştiği tespit edilen ülkede faaliyette bulunan ve bu ülkedeki faaliyetleri nedeniyle durumları Hazine ve Maliye Bakanlığınca, 213 sayılı Kanunun 13 üncü maddesine göre mücbir sebep hâli kabul edilenlerin, bu Kanun kapsamında alacakları yapılandırılan alacaklı idarelere mücbir sebep hâllerinin devam ettiği süre içinde ödemeleri gereken taksitlere de uygulanır.”

hükmü yer almaktadır.

Madde hükmü düzenlemesiyle Hazine ve Maliye Bakanlığınca mücbir sebep hali ilan edilen yerlerdeki dairelere (alacaklı idarelere) borçlu olanların Kanunun 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 ve 10.maddeleri kapsamında alacakları yapılandırılan idarelere mücbir sebep halinin devam ettiği süre içinde ödenmesi gereken taksitlerin ödeme sürelerinin yeniden belirlenebilmesine olanak sağlanmıştır.

Hazine ve Maliye Bakanlığınca mücbir sebep hali ilan edilecek yerlerdeki dairelere borçlu olanların mücbir sebep halinin başladığı tarih ile sona erdiği tarih arasına rastlayan taksitlerinden (ödeme süresinin son günü mücbir sebep halinin sona erdiği tarihe rastlayan taksitler dâhil);

a) Birincisinin ödeme süresi mücbir sebep halinin sona erdiği tarihi izleyen ayda,

b) Diğer taksitler ise bu ayı takip edecek şekilde aylık taksitler halinde

ödenecektir.

Bu itibarla, 213 sayılı Kanunun 15.maddesine göre Hazine ve Maliye Bakanlığınca mücbir sebep hali ilan edilecek yerlerdeki borçluların münhasıran bu yerlerdeki dairelere olan borçlarına ilişkin taksit ödeme süreleri uzamaktadır.

Ancak borçluların mücbir sebep hali ilan edilmeyen yerlerdeki dairelere olan taksitlerinin ödeme süreleri uzamamaktadır.

III.MÜCBİR SEBEP İLAN EDİLEN BÖLGELER

6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş/Pazarcık depremi sebebiyle Hazine ve Maliye Bakanlığınca 213 sayılı Kanunun 15.maddesi kapsamında Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa İlleri ile Sivas İlinin Gürün İlçesinde mücbir sebep hali ilan edilmiştir.

IV.DEPREM GÖLGELERİNDE TAKSİTLERİN ÖDENMEMESİ DURUMU

7440 sayılı Kanuna göre ödenmesi gereken birinci ve ikinci taksitlerin ödeme sürelerinde ve tam ödenmesi koşuluyla, kalan taksitlerden; bir takvim yılında üç veya daha az taksitin, süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde, ödenmeyen veya eksik ödenen bu taksit tutarlarının borçlunun başvuru sırasında tercih ettiği ödeme seçeneğine göre son taksiti izleyen ayın sonuna kadar hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla ilgili Kanun hükümlerinden yararlanılabilecektir.

Kanunun 9.maddesinin altıncı fıkrası hükümlerinin mücbir sebep nedeniyle ödeme süresi uzatılan taksitler için de uygulanması gerekmektedir.

Buna göre; ödeme süresi uzayan taksitler yeni ödeme sürelerinin son gününün rastladığı takvim yılının taksiti kabul edilmesi ve bir takvim yılında üç taksit ödememe halinin tespitinde bunların ayrı birer taksit olarak değerlendirilmesi gerekir.

Diğer taraftan; mücbir sebep nedeniyle ödeme süresi uzatılan Kanun kapsamındaki taksitlerden sonuncusunun vadesinin, borçlunun başvurusundaki tercihi üzerine oluşturulan yapılandırma dosyasındaki son taksitin ödeme süresinden sonraki bir tarihe rastlaması halinde; Kanunun 9.maddesinin altıncı fıkrası uygulamasında mücbir sebep nedeniyle ödeme süresi uzatılan en son taksitin esas alınması gerekir.

Ancak ödeme sürelerinin son günü mücbir sebep halinin başladığı tarihten öncesine rastlayan, dolayısıyla ödeme süresi değişmemiş olan Kanun kapsamındaki taksitlerin, geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi durumunda tahsili gereken geç ödeme zammının hesabında mücbir sebep halinin devam ettiği sürenin bir etkisi bulunmadığından, bu taksitler için mücbir sebep halinin devam ettiği süreler de dikkate alınarak geç ödeme zammı hesaplanacaktır.

V.İLK İKİ TAKSİDİN SÜRESİNDE ÖDENME ŞARTININ MÜCBİR SEBEP BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

7440 sayılı Kanunun 9.maddesinin on sekizinci fıkrasında “Onyedinci fıkra hükümlerine göre mücbir sebep nedeniyle ödeme süresi uzatılan taksitler için altıncı fıkrada yer alan, taksitlerden ilk ikisinin süresinde ödenmesi şartı aranmaz.” hükmüne yer verilmiştir.

Buna göre;

Mücbir sebep nedeniyle ilk iki taksitin ödeme süresinin uzatılması halinde ödeme süresi uzatılan taksitler için Kanunun 9.maddesinin altıncı fıkrasında yer alan, taksitlerden ilk ikisinin süresinde ödenmesi şartı aranılmayacaktır.

VI.SONUÇ: DEPREM BÖLGESİ ve VERGİ AFFI UYGULAMASI

Önceki bölümlerde de açıklandığı üzere; 06.02.2023 tarihinde Kahramanmaraş İlinde meydana gelen depremler nedeniyle Hazine ve Maliye Bakanlığınca 213 sayılı Kanunun 15.maddesine istinaden Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa İlleri ile Sivas İlinin Gürün İlçesinde 6/2/2023 ile 31/7/2023 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) mücbir sebep hali ilan edilmiştir.

Buna göre; Kanun kapsamında yapılacak başvuruların son gününün 31/5/2023 tarihi olduğu dikkate alındığında Kahramanmaraş İlinde meydana gelen depremlerden dolayı ilan edilmiş olan mücbir sebep halinin 31/7/2023 tarihinde sona ermesi nedeniyle;

a) Bu illerde yer alan dairelere bu Kanun kapsamında yapılacak başvuruların 31/10/2023 tarihine kadar yapılması ve

b) Ödenecek birinci taksitin (peşin ödeme dâhil) 30/11/2023 tarihine,

c) İkinci taksitin 31.12.2023 (bu tarihin resmi tatile rastlaması nedeniyle 02.01.2024) tarihine kadar (bu tarihler dâhil), diğer taksitlerin ise takip eden aylarda

ödenmesi gerekmektedir.

Ancak mücbir sebep hali ilan edilen yerlerdeki dairelere Kanunun 6.maddesi kapsamında 31.10.2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) yapılacak başvurular üzerine;

a) Ödenmesi gereken tutarların beyanname verme süresi içinde

b) Taksitle yapılacak ödemelerde ise ilk taksit beyanname verme süresi içinde, diğer taksitlerin de izleyen aylarda

ödenmesi gerekmektedir.

Kanundan yararlanmak üzere yapılacak başvuruların ve buna bağlı taksit ödemelerinin süreleri Hazine ve Maliye Bakanlığınca mücbir sebep hali ilan edilen yerlerdeki dairelere yönelik uzadığından, bu dairelerin dışında mücbir sebep kapsamında olmayan yerlerdeki dairelere bu Kanun kapsamında yapılacak başvuru ve ödeme sürelerinin uzamayacaktır.

Örnek:

Mükellef (A), Gaziantep Vergi Dairesi Başkanlığına bağlı Gazikent Vergi Dairesine olan borçlarının yapılandırılması için 31.10.2023 tarihine kadar başvuruda bulunabilecektir.

Ancak mücbir sebep hali kapsamında olmayan Ankara İlindeki Yeğenbey Vergi Dairesine olan borçları için 31.05.2023 tarihine kadar başvuruda bulunması gerekir.

Kaynak:

7440 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun,
213 sayılı Vergi Usul Kanunu,
İlgili İdari Düzenlemeler

NOT: Bu makale 02.05.2023 tarihinde www.ekovergi.com sitesinde yayınlanmıştır.