2023 Vergi Gelirleri, 2024 Bütçesinde Vergi Gelirleri ve Vergi Gelirlerinin Payı

WRS Sirküleri[1] 562/2024/17
Tarih  : 06.05.2024
Konu  : 2023 Vergi Gelirleri, 2024 Bütçesinde Vergi Gelirleri

A.2024 Yılı Türkiye Bütçesinde Vergi Gelirleri ve Payı

25 Aralık 2023 tarihinde TBMM tarafından onaylanan 7489 sayılı Kanun 2024 yılı Bütçe Kanunu ile “genel bütçeye dahil kamu idareler, özel bütçeli idareler ve düzenleyici kurumlara” ödenek sağlanması ve finansman kaynakları yasal düzenlemeye bağlanmış oldu.

Kamu bütçesi gelirleri esas itibariyle vergi gelirlerinden oluşur. Nitekim 2024 yılı Türkiye Kamu Bütçesinin yaklaşık % 88’i vergilerden teşekkül etmiştir.

Gelir türü	Milyon TL	Payı (%)
Vergi gelirleri	8.353.029	88,12
Hazine yardımı dahil özel bütçeli idarelerin gelirleri	1.088.130	11,48
Hazine yardımı dahil düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri	38.381	0,40
TOPLAM	9.479.540

B) 2023 Türkiye Bütçesinde Vergi Gelirleri ve Vergi Gelirlerinin Payı

2024 yılı bütçe cetvellerindeki tutarlara göre toplam vergi gelirleri 8.335.576 milyon TL olarak tahmin edilmiştir. Bütçe vergi gelirleri; vergi türleri itibariyle dağılımı aşağıdaki gibi öngörülmüştür:

Vergi türleri	2023 vergi gelirleri (ek bütçe dahil) Milyon TL	2024 Vergi gelirleri Milyon TL	2023 Bütçesine Göre Artış %	Bütçedeki Payı %
Toplam Bütçe Geliri		9.479.540,00
Vergi gelirleri	4.270.668	8.335.576	95,18	87,93
1. Gelir ve  kazanç üzerinden	1.478.624	2.520.922	70,49	26,59
alınan vergiler
a) Gelir vergisi	696.394	1.206.409	73,24	12,73
Beyana dayanan gelir vergisi	43.487	85.892	97,51	0,91
Basit usulde gelir vergisi	65	20	-69,23	0,00
Gelir vergisi tevkifatı	641.000	1.100.206	71,64	11,61
Gelir geçici vergisi	11.841	20.201	70,60	0,21
b) Kurumlar vergisi	782.230	1.314.513	68,05	13,87
Beyana dayanan kurumlar vergisi	178.634	315.933	76,86	3,33
Kurumlar vergisi tevkifatı	1.653	4.351	163,22	0,05
Kurumlar geçici vergisi	527.944	994.229	88,32	10,49
2. Mülkiyet üzerinden alınan vergiler	76.055	76.604	0,72	0,81
a) Veraset ve intikal vergisi	4.617	7.527	63,03	0,08
b) Motorlu taşıtlar vergisi	71.356	68.962	-3,36	0,73
d) Değerli konut vergisi	82	115	40,24	0,00
3. Dahilde alınan mal ve hizmet vergileri	1.424.138	3.415.702	139,84	36,03
a) Dahilde alınan katma değer vergisi	440.872	1.670.599	278,93	17,62
Beyana dayanan KDV	397.139	1.586.960	299,60	16,74
Tevkif  suretiyle kesilen KDV	43.733	83.639	91,25	0,88
b) Özel tüketim vergisi	817.241	1.409.766	72,50	14,87
Petrol ve doğalgaz ürünleri (I)	196.925	455.123	131,11	4,80
Motorlu taşıtlar (II)	346.239	498.230	43,90	5,26
Alkollü içkiler (III-a)	62.960	107.575	70,86	1,13
Tütün mamülleri (III-b)	146.282	251.577	71,98	2,65
Kolalı gazozlar (III-c)	7.183	11.366	58,23	0,12
Dayanıklı tüketim ve diğer mallar (IV)	57.653	85.896	48,99	0,91
c) Banka ve sigorta muameleleri vergisi	108.231	214.385	98,08	2,26
d) Şans oyunları vergisi	26.279	54.920	108,99	0,58
e) Özel iletişim vergisi	14.359	37.550	161,51	0,40
f) Dijital hizmet vergisi	9.155	15.561	69,97	0,16
g) Konaklama vergisi	8.000	12.922	61,53	0,14
4. Uluslararası ticaret ve muamelelerden alınan vergiler	1.056.883	1.906.507	80,39	20,11
a) Gümrük vergileri	121.791	229.502	88,44	2,42
b) İthalde alınan katma değer vergisi	931.406	1.671.360	79,44	17,63
c) Diğer dış ticaret gelirleri	3.686	5.645	53,15	0,06
5. Damga vergisi	85.500	145.883	70,62	1,54
6. Harçlar	133.864	253.507	89,38	2,67
7. Başka yerde sınıflandırılmayan	15.605	16.451	5,42	0,17
diğer vergiler

Orta Vadeli Program’da (OVP) vergi gelirlerindeki artış 2024 – 2026 dönemi için %73,45 olarak öngörülmüş idi.

Ancak vergi gelirleri sadece 2024 yılında yüzde 95,18 oranında artış sergilemiştir. Diğer taraftan; vergi gelirlerinin içinde en yüksek artış, KDV gelirlerinde yüzde 278,93 nispetinde tahmin edilmiştir.

C.2024 Bütçesinde KDV Artışının Anlamı

TBMM’de kabul edilen ve 28 Aralık 2023’te Resmî Gazete’de yayımlanan Bütçe Kanununu ile KDV gelirlerindeki artışın iki anlamı bulunmaktadır:

1) KDV Kanunundaki Değişiklik:

KDV Kanununda yapılan iki önemli değişiklikten biri; “sorumlu sıfatıyla ödenen KDV’de beyan ve ödeme” süreleri yeniden düzenlenmiştir. Bu düzenlemeyle; vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanların KDV beyannamelerini (2 No’lu KDV Beyannamesi), vergilendirme dönemini takip eden ayın 21’inci günü akşamına kadar vermek ve 23’üncü günü akşamına bu beyana ilişkin KDV’ni ödenmesi gerekir. Aksi takdirde indirimi ve yüklenim konusu yapılarak iadesi imkânsız hale getirilmiştir.

Diğer bir değişiklik düzenlemesi ise KDV Kanunun 36.maddesindeki değişiklik ile Cumhurbaşkanı’na “indirim veya iade hakkını kısmen veya tamamen kaldırma veya yeniden koyma ve bu şekilde iade ve indirim hakkı kısıtlanan mal veya hizmetleri belirleme” konusunda yetki verilmesidir.

Nitekim Cumhurbaşkanı bu yetkisini kullanarak ithalatta gümrük değerinin alım bedelinden yüksek olması halinde aradaki farka tekabül eden KDV tutarının indirim konusu yapılmasına son vermiştir.

Söz konusu her “iki düzenleme de KDV gelirlerini artırıcı salt bir etkiye” sahiptir.

2) KDV Oranlarında Artış: 2024 yılında bazı KDV oranlarında artışa geçilmesini yüksek olanak dahilinde öngörüyoruz.

Saygılarımızla
WRS imperium

 

[1] Sirküleri ile verilen bilgiler genel hatlarıyla bilgi ve fikir verme amaçlıdır. Profesyonel önerileri kapsamamaktadır. Müşavirlik hizmeti için WRS imperium’u arayabilirsiniz.