Soru Cevaplarla BDDK Kararına Göre Türk Lirası (TL) Ticari Kredi Kullanılması

WRS Sirküleri[1] 526/2022/15   
Tarih  : 27.06.2022
Konu  : BDDK Kararına Göre TL Ticari Kredi Kullanılması

BDDK 24.06.2022 tarihli toplantısında TL cinsi nakdi kredilerin kullanılmasında yeni bazı şartlar belirlemiş ve 26 Haziran 2022 tarihi itibariyle bu kararına nasıl uygulanacağına ilişkin duyuruda bulunmuştur.

Türk Lirası Cinsinden Kredi Kullanımına ilişkin usul ve esasların değerlendirilmesi bu sirkülerimizin konusunu teşkil etmektedir.

BDDK Kararıyla TL Cinsinden Kredi Kullanımını engelleyen şartlar?

Karara göre aşağıda belirtilen 3 şartın birden oluşması halinde TL ticari kredi kullanımından şirketlerin yararlandırılmaması öngörülmüştür:

660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve ilgili düzenlemeler kapsamında şirketin bağımsız denetime tabi olması.

Şirketin yabancı para (YP) nakdi varlıklarının (altın dahil, efektif döviz ile bankalardaki YP mevduatın) 15 milyon TL’nin üzerinde olması.

YP nakdi varlıkların TL karşılığının; aktif toplamından veya son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde 10’unu aşmış olması.

Getirilen Kısıtlama Kapsamına Girmekle Birlikte, İstisna Uygulanabilecek Şirketler Var mıdır?

Getirilen 3 şartın birden sağlanması nedeniyle kredi kullanım sınırlaması kapsamında olup

“Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar ve ilgili mevzuat uyarınca YP cinsinden kredi kullanması da mümkün olmayan Şirketlerin, krediye başvurduğu tarihten itibaren 3 aylık dönem içinde yabancı para net pozisyon açığının bulunduğunu bağımsız denetim kuruluşunca onaylanmış şekilde tespit ettirerek bankaya sunmaları halinde”

Yalnızca başvuru tarihini izleyen 3 aylık dönemdeki pozisyon açığı ile sınırlı olmak kaydıyla bu Şirketlerin de TL cinsinden nakdi ticari kredi kullanabilmeleri mümkün olabilecektir.

Bu istisnadan yararlanacak Şirketler için bakılacak kriter, yabancı para pozisyon açığının bulunması yani önümüzdeki herhangi bir 3 aylık dönemde yapancı para borçlarının(yükümlülüklerinin) yabancı para varlıklarından fazla olması durumudur.

Böyle bir durum söz konusu ise, YP yükümlüklerin YP varlıklarından fazla olduğu tutar kadar bu Şirketlere de TL cinsinden nakdi ticari kredi kullandırılabilecektir

15 Milyonluk Sınırın Hesaplanmasında Yabancı Para (YP) Gibi Dikkate Alınacak Menkul Varlıklar Belirlenmiş midir ?

BDDK tarafından alınan kararda YP nakdi varlıklar kapsamına Şirketlerin “altın” da dahil olmak üzere efektif dövizleri ile bankalardaki YP mevduatları dahil kabul edilmiştir.

Şirketlerin yurt içi yerleşiklerce YP cinsinden ihraç edilmiş menkul kıymetler ve Eurobond gibi borçlanma araçlarından oluşan diğer parasal varlıkları Kararda belirtilen YP nakdi varlıklar kapsamında kabul edilmemiştir

Bununla beraber şirketlerin, yurt dışı yerleşiklerce YP cinsinden ihraç edilmiş menkul kıymetler ve hisse senetleri ile yurt dışı yerleşiklerle yapılan ters repo gibi diğer parasal varlıkları da Karar kapsamındaki YP nakdi varlık tutarının hesaplamasına dâhil edilmesi gerekir.

Bir Şirketin Kapsamda Olup Olmadığı Hangi Bilgi ve Belgelere Göre Belirlenir?

Bir Şirketin Karar kapsamında olup olmadığı, bu Şirketin YP nakdi varlık toplamı ile bağımsız denetimden geçmiş  finansal tablolarına göre

“aktif toplamı ve son 1 yıllık net satış hasılatının bağımsız denetim kuruluşu tarafından onaylanarak belgelendirilmesi”

suretiyle belirlenmesi gerekir.

Konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü bulunan Şirketler için bu değerlendirme konsolide bilanço üzerinden yapılması gerekir.

Kapsama Girmeyen Şirketlerin Kredi Taleplerinde “Kapsama Girmediklerine Dair” Bilgi ve Belge İstenecek mi?

YP nakdi varlıklarının TL karşılığı 15 milyon TL’yi aşmayan Şirketler Karar kapsamındaki kredi sınırlamasına tabi olmaması kararlaştırılmıştır.

Bununla beraber bu şirketlerin kredi başvuru tarihi itibarıyla,

1) Mevcut YP nakdi varlıkları ile en güncel finansal tablolarına göre aktif toplamını ve son 1 yıllık net satış hasılatını bağımsız denetim kuruluşuna tespit ettirmeleri,

2) Kullanacakları kredinin vadesi boyunca YP nakdi varlıklarının TL karşılığının 15 milyon TL’yi aşmayacağını ya da aşsa bile aktif toplamından ya da son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde onunu geçmeyeceğini beyan ve taahhüt etmeleri,

3) Söz konusu beyan ve taahhüdün banka tarafından kontrolünün sağlanmasını teminen Şirketlerin her ayın ilk 10 iş günü içinde bir önceki ay sonu bilançosuna göre YP nakdi varlıklarının, aktif toplamının ve bir önceki ay sonu itibarıyla son 12 aylık net satış hasılatının güncel değerini bankaya iletmeleri

gerekir.

Kredilerin Amacına Uygun Kullanılıp Kullanılmadığının Takibine Yönelik Bankalar Ne Yapacak?

1) Bu kapsamda Şirketlerden kredinin amacına uygun kullanıldığının takibine yönelik olarak, mümkün olduğu ölçüde kredi müşterilerinden belge temin edilmesi,

2) Bu “kredinin amacına uygun kullanıldığının tespitine ve takibine yönelik her türlü bilgi ve belgeyi talep edilmesi halinde bankaya ibraz edeceğine yönelik” taahhütname alınması ve/veya sözleşmelerin bu kapsamda güncellenmesi ve iş süreçlerinin buna uygun hale getirilmesi

bankaların sorumluluğuna verilmiştir.

Sınırlandırmaya Tabi Kredi Türü Belirlenmiş midir?

Kararda belirtilen her 3 şartı da sağlayan şirketler için, Karar tarihinden sonra kullandırılacak, TL cinsinden her türlü nakdi ticari kredi sınırlama kapsamına alınmıştır.

Doğrudan Borçlandırma Sistemi(DBS) gibi gayri nakdi krediler, nakdi krediye dönüşmediği sürece Karar kapsamında değerlendirilmeyecektir.

Diğer taraftan; Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca ya da 5411 sayılı Bankacılık Kanununun Geçici 32 nci maddesi uyarınca Karar tarihinden sonra yeniden yapılandırılan krediler, yeni kredi kullanımı olarak değerlendirilmeyecektir.

Ancak yeniden yapılandırma kapsamında olmayan ve Karar tarihinden sonra sözleşme koşullarının değiştirilmesi suretiyle yenilenen ya da mevcut kredilerin kısmen veya tamamen yeniden finanse edilmesi için kullandırılan kredilerin yeni kredi kullanımı olarak değerlendirilmesi gerekir.

Şirketlerin Bağımsız Denetime Tabi Olup Olmadığı Nasıl Tespit Edilecektir?

Bir şirketin bağımsız denetime tabi olup olmadığı 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 397.maddesi uyarınca kararlaştırılmış olan 2018/11597 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve ilgili diğer mevzuata göre belirlenmektedir.

Bağımsız Denetim Kuruluşlarınca Onaylanmak Suretiyle Tevsik Edilmesi Gereken Belgelerin Hazır Olmaması Durumunda Kredi Talebinde Bulunulabilecek mi?

Karar tarihinden sonra yapılacak kredi başvuru tarihi itibariyle, bağımsız denetim kuruluşlarınca YP nakdi varlıkları toplamı henüz tespit edilmemiş ya da bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmiş güncel finansal tabloları hazır bulunmayan ya da kredi başvuru tarihini izleyen 3 aylık dönem itibariyle YP net pozisyon açığı bağımsız denetim kuruluşlarınca henüz tespit edilmemiş olan Şirketlerin,

1) Bağımsız denetim sürecinin başlatıldığını ilgili bankaya belgelendirmesi

2) YP nakdi varlıkları toplamının, aktif toplamının, bir önceki ay sonu itibarıyla son 12 aylık net satış hasılatının ve başvuru tarihini izleyen 3 aylık dönem itibariyle YP net pozisyon açığının güncel değerini ilgili bankaya beyan etmesi

3) Bu beyana göre yapılacak değerlendirme çerçevesinde söz konusu şirketin Karar kapsamındaki kredi kullandırım sınırlamasına girmemesi

şartıyla, söz konusu Şirketlere TL cinsinden yeni bir nakdi ticari kredi tahsisi yapılması mümkün bulunmaktadır.

Bağımsız Denetim Sürecinin Başlatılan Şirketlerin Şartları Taşımaması Halinde Yaptırım Var mıdır?

Söz konusu Şirketlerin bağımsız denetim sürecinin başlatıldığını ilgili bankaya beyan etmesine rağmen;

1) Kredi tahsisinden sonraki 1 ay içerisinde bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmiş güncel finansal tabloları ile bağımsız denetim kuruluşunca tespit edilmesi gereken diğer bilgi ve belgeleri bankaya tevdi etmemesi veya

2) Tevdi ettiği bilgi ve belgelere göre şirketin Karar kapsamındaki kredi sınırlamasına dahil olması gerektiğinin anlaşılması

halinde, ilgili banka tarafından bu Şirketlere TL cinsinden hiçbir yeni nakdi ticari kredi kullandırılmaması ve bu durumun ivedilikle Kuruma bildirilmesi gerekir.

Kredi tahsisinden sonraki 1 ay içerisinde bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmiş güncel finansal tablolarının Bankaya ibraz edilmesi halinde de Banka tarafından BDDK’ya bildiriminin yapılması gerekir.

Hesaplamalarda Hangi Döviz Kuru Esas Alınması Kararlaştırılmıştır?

Hesaplamalarda Kullanılacak Döviz Kuru: YP nakdi varlıkların TL karşılığının hesaplanmasında hesaplama tarihine ait TCMB döviz alış kuru kullanılmasına karar verilmiştir.

Banka ve Kredi Talep Eden Şirketler Bakımından Kararlaştırılan Başka Yükümlülük veya Husus Var mıdır?

Şirketlerin TL kredi talebi öncesi, fiktif işlemlerle borç kaydı yaratma ya da muvazaalı diğer işlemler yoluyla Kararın etrafından dolanmaya yönelik uygulamalara tevessül etmemeleri bakımından bankaların müşterilerini uyarması ve her bankanın, müşterilerinin bu tür dolanma amaçlı YP varlık transferi gerçekleştirip gerçekleştirmediklerini kendi bankaları özelinde kontrol etmeleri ve böyle bir tespitte bulunmaları halinde ivedilikle Kuruma (BDDK) bilgi vermeleri gerekmekir.

Diğer taraftan, Kararın etrafından dolanılması veya etkisiz hale getirilmesine yönelik bu şekildeki yanıltıcı ve muvazaalı işlemler gerçekleştirmek suretiyle bankalarca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlayanlar hakkında gerekli yasal işlemlerin yapılabileceği duyurulmuştur.

Bankaların söz konusu Kararın etkin bir şekilde uygulanması açısından gerekli özeni göstermeleri ve Kararda açıkça belirtilmemiş olsa bile söz konusu Kararın ruhuna uygun olmayan işlemlerin gerçekleştirildiğini tespit etmeleri halinde Kuruma gerekli bilgilendirmeleri yapmaları ve Karar kapsamında Kurumun talep edeceği raporlamaların doğru ve zamanında yapılmasına dikkat etmeleri gerekir.

Saygılarımızla
WRS imperium

 

[1] Sirküleri ile verilen bilgiler genel hatlarıyla bilgi ve fikir verme amaçlıdır. Profesyonel önerileri kapsamamaktadır. Müşavirlik hizmeti için WRS imperium’u arayabilirsiniz.